Τα τελευταία 50 χρόνια τα τεχνολογικά επιτεύγματα, η αλματώδης πρόοδος της επιστήμης και η συνεχής, άοκνη προσπάθεια του ανθρώπου προς καλυτέρευση των συνθηκών διαβίωσής του, τον έκαναν να αλλάξει τον τρόπο ζωής, συμπεριφοράς και σκέψης με αποτέλεσμα την αύξηση της εμφάνισης του καρκίνου του π. εντέρου, μίας εκ των σοβαρότερων παθήσεων του πεπτικού συστήματος με μεγάλη θνησιμότητα και νοσηρότητα, όταν καθυστερεί η διάγνωσή της.
Τι είναι όμως ο καρκίνος του π. εντέρου?
Είναι μία αμετροεπή κακοήθη υπερανάπτυξη των κυττάρων στην εσωτερική επιφάνεια του εντέρου. Είναι πολύ συχνός με συνεχώς αυξανόμενη τάση καρκίνος. Αποτελεί το τρίτο σε συχνότητα καρκίνο για άντρες και γυναίκες.
Ποια η αιτία του?
Άγνωστη.
Ενοχοποιούνται πολλοί περιβαλλοντικοί παράγοντες (ιονίζουσα ακτινοβολία, ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, χαμηλή ποιότητα αέρα που αναπνέουμε, τα τροποποιημένα γενετικώς τρόφιμα, η μόλυνση με βαριά μέταλλα του υδροφόρου ορίζοντα από τα απόβλητα των βιομηχανιών) ο τρόπος ζωής μας ( μειωμένη σωματική άσκηση και απομάκρυνση από τη Μεσογειακή δίαιτα με αύξηση της παχυσαρκίας, αύξηση του ψυχικού stress και μείωση της ανταπόκρισης του ανοσοποιητικού συστήματος στα παθογόνα ερεθίσματα) καθώς και η κληρονομικότητα.
Πως δημιουργείται?
Οι περισσότεροι αναπτύσσονται σε έδαφος πολυπόδων, οι οποίοι είναι καλοήθεις όγκοι που προβάλλουν στον αυλό του εντέρου.
Δεν εξελίσσονται όλοι σε κακοήθεια παρά μόνο τα αδενώματα σε βάθος περίπου 5ετίας.
Ποια είναι τα συμπτώματα?
Στην αρχή της εμφάνισής του μπορεί να μην παρουσιάζει κανένα σύμπτωμα αλλά και όταν εμφανιστούν δεν είναι παθογνωμονικά της παθήσεως. Ετσι:
Αίμα στα κόπρανα,
Εναλλαγές τόσο στη συχνότητα όσο και στη σύσταση των κοπράνων,
Κοιλιακό άλγος,φούσκωμα,
Αίσθημα ατελούς κένωσης,
Αναιμία,
Απώλεια βάρους,
Επίμονη κόπωση πρέπει να οδηγήσουν τον ασθενή στο γιατρό του.
Πως θα προλάβουμε όμως την εμφάνιση της νόσου?
- Κάνοντας διάγνωση σε πρώϊμο, θεραπεύσιμο στάδιο πριν εμφανιστούν τα συμπτώματα ή ακόμα και στην προκαρκινική φάση των πολυπόδων που μπορούν να αφαιρεθούν και να μη δημιουργηθεί καρκίνος.
Βασικός παράγοντας είναι ο προληπτικός έλεγχος του πληθυσμού με κολονοσκόπηση.
- Επηρεάζοντας θετικά τους περιβαλλοντικούς παράγοντες.
Ποιοι πρέπει να κάνουν προληπτικό έλεγχο με κολονοσκόπηση?
- Ο γενικός πληθυσμός από την ηλικία των 50 ετών και ανά 5ετία σε φυσιολογική εξέταση κατόπιν συστάσεως του ιατρού.
- Άτομα με οικογενειακό ιστορικό πολυπόδων ή καρκίνου π. εντέρου – οι συγγενείς 1ου βαθμού ασθενών με καρκίνο ή πολύποδες μετά τα 40 κι επανάληψη ανά 3ετία-5ετία.
- Άτομα με οικογενειακό οικογενούς αδενωματώδους πολυποδιάσεως- χρήζει γενετικός έλεγχος του παθολογικού γονιδίου και ορθοσιγμοειδοσκόπηση από την εφηβεία
- Άτομα με ιστορικό κληρονομικού μη πολυποδισιακού καρκίνου π. εντέρου- γενετικός έλεγχος και κολονοσκόπηση ανά 2ετία από την ηλικία των 25 ετών.
- Άτομα με Ελκώδη κολίτιδα ή N. Crohn – κολονοσκόπηση ανά 1-2 έτη με λήψη βιοψιών 8 χρόνια μετά την έναρξη της φλεγμονής εάν πρόκειται για όλο το π. έντερο ή μετά τη 15ετία επί προσβολής ορθού και του σιγμοειδούς.
Τι πρέπει να γίνει για να τροποποιήσουμε θετικά τους περιβαντολλογικούς παράγοντες ?
- Πρώτα από όλα τις διατροφικές μας συνήθειες:
-Λιγότερη λήψη κορεσμένων λιπών που βρίσκονται περισσότερο στα ζωϊκά λίπη, στο φοινικέλαιο που χρησιμοποιείται στα καταστήματα γρήγορης εστίασης και στα έλαια από κακάο. Αυτά αυξάνουν την LDL-χοληστερίνη, η οποία οδηγεί στη δημιουργία καρκινικών κυττάρων.
Τα ω-3 λιπαρά οξέα, τα οποία βρίσκονται στα λιπαρά ψάρια, στους ξηρούς καρπούς κ.αλ. είναι πολύ ωφέλιμα στον οργανισμό, όπως και τα μονοακόρεστα λιπαρά που υπάρχουν στο ελαιόλαδο, το οποίο υπάρχει σε αφθονία στην Ελλάδα.
- Αυξημένη πρόσληψη φυτικών ινών- βοηθούν στην αυξημένη κινητικότητα του εντέρου, στην δέσμευση καρκινογόνων ουσιών εντός του αυλού προστατεύοντας τον βλεννογόνο φτιάχνοντας υγιή μικροβιακή χλωρίδα.
- Αυξημένη πρόσληψη φρούτων και λαχανικών- μειώνουν την όρεξη για λήψη λιπαρών τροφών, έχουν αντιοξειδωτική δράση λόγω των συστατικών που περιέχουν(σελίνιο, λυκοπένιο, β-καροτένιο, σουλφοραφάνης, ανθοκυανίνες,Vit.E,C,A βιοφλαβονοειδή).
- Αύξηση της πρόσληψης ασβεστίου και μαγνησίου από γαλακτοκομικά προϊόντα.
Έχει φανεί ότι το ασβέστιο δρα στον πολλαπλασιασμό των εντεροκυττάρων καθώς και ότι ενώνεται και αδρανοποιεί ουσίες που ερεθίζουν το εντερικό τοίχωμα.
Το τελευταίο διάστημα μία άλλη κατηγορία συστατικών κερδίζουν έδαφος και τα οποία χρησιμοποιούνται είτε ως διατροφικά συμπληρώματα είτε ως συστατικά εμπλουτισμού διαφόρων τροφίμων και λέγονται προβιοτικά. Αυτά είναι άπεπτα συστατικά τροφών, τα οποία επηρεάζουν ευεργετικά την χλωρίδα του εντέρου. Τα κυριότερα βακτηρίδια που επωφελούνται από τη χρήση των προβιοτικών είναι αυτά του γένους Bifidus και οι λακτοβάκκιλοι.
- Αύξηση της φυσικής μας δραστηριότητας- αύξηση της κινητικότητας του εντέρου- μειωμένη επαφή του βλεννογόνου με καρκινογόνες ουσίες.
Έχει φανεί ότι μειώνει στο μισό τον κίνδυνο καρκίνου.
- Αποφυγή της παχυσαρκίας, η οποία αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του εντέρου 1,5 φορές.
- Αποφυγή καπνίσματος.
- Αποφυγή κατάχρησης αλκοόλ – μπύρας, η οποία περιέχει νιτροζοαμίνες, οι οποίες είναι προκαρκινογόνες ουσίες που ενεργοποιούνται στο έντερο.
Καταλήγουμε λοιπόν στο συμπέρασμα ότι μπορούμε με αποφασιστικότητα να προστατέψουμε τον εαυτό μας, εάν τον αγαπάμε, ακολουθώντας ένα καθημερινό πρόγραμμα υγιεινής διαβίωσης.
